سهم گاوخونی از زایندهرود/تشدید فرونشست دشت‌های اصفهان
تاریخ انتشار: ۱۵ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۰۶۰۳۶
خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها- ندا سپاهی: برپایه آمار سازمان هواشناسی از ابتدای سال آبی (مهرماه ۱۴۰۱) تاکنون یکهزار و ۵۰۰ میلیمتر در کوهرنگ سرشاخه اصلی حوضه آبریز زایندهرود بارندگی ثبت شده و در سایر زیر حوضه‌ها و رودخانه‌هایی که به زایندهرود می‌ریزند بویژه در غرب و جنوب استان نیز بارش‌ها مطلوب و حتی بالاتر از میانگین دوره بلند مدت بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سهم صفر گاوخونی از آورد رودخانه زایندهرود
با وجود این وزارت نیرو جدول منابع و مصارف این سال پربارش آبی را پس از گذشت ۹ ماه در حالی تدوین و ابلاغ کرد که سهم تالاب بین‌المللی گاوخونی بعنوان حقابه دار اصلی حوضه زایندهرود از بیش از یک میلیارد و یکصد میلیون مترمکعب آورد پیش‌بینی شده در این سال، صفر است.
طبق آنچه که در جدول منابع و مصارف حوضه آبریز زاینده رود در سال آبی کنونی برای محیط‌زیست در نظر گرفته شده ۶۳ میلیون مترمکعب آب تحت عنوان پایدار سازی جریان رودخانه است که برابر با میزان تخصیص سال آبی گذشته ۱۴۰۰- ۱۴۰۱ با میزان بارش کمتر بوده اما در عمل آبی جز سیلاب به سمت گاوخونی رهاسازی نشد.
طی ۳ سال اخیر تنها آبی که به گاوخونی رسیده است سیلاب ناچیز هشتم مرداد سال ۱۴۰۱ و سرریز رودخانه شور دهاقان به زایندهرود در ۲۷ بهمن ماه سال گذشته بوده و جریان کمتر از ۵۰۰ لیتر پساب فاضلاب جنوب و زهاب‌های کشاورزی تنها رطوبت بند شاخ کنار در فاصله ۱۰ کیلومتری تالاب را توانسته حفظ کند.
سهم بندی و تخصیص عجیب وزارت نیرو و شرکت آب منطقه‌ای اصفهان برای پایداری محیط‌زیست رودخانه و نادیده گرفتن تالاب بین المللی گاوخونی در حالی است که سازمان حفاظت محیط‌زیست نیاز آبی این تالاب را براساس سال‌های کم بارش، نرمال و پربارش مشخص کرده است بطوری که برای مثال در سال‌های کم بارش سهم نیاز آبی تالاب گاوخونی که وزارت نیرو باید تأمین کند ۱۷۶ میلیون مترمکعب و محیط زیست و پایداری جریان رودخانه زایندهرود ۱۳۷ میلیون مترمکعب تعیین شده است.
در سال پربارش آبی امسال در حوضه زاینده رود حقابه تالاب بین المللی گاوخونی در حالی نادیده گرفته شده که پیش‌تر علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در سفر به اصفهان به خبرنگار مهر گفته بود که اگر قرار باشد امسال هر گونه آبی در زاینده رود جاری شود حتماً به میزان همان آب باید به گاوخونی برسد، پیگیر این مهم هستیم و وزارت نیرو مکلف است طبق سه حالت شرایط کم‌آبی، میان آبی و پر آبی که به این وزارتخانه ارائه دادیم حقابه گاوخونی را در ورودی تالاب (بند شاخ کنار) تحویل دهد.
هفت میلیون مترمکعب آب از سرریز جریان سیلابی رودخانه شور دهاقان و زهاب‌های کشاورزی شرق اصفهان طی بهمن و اسفند سال گذشته به تالاب بین المللی گاوخونی رسید، این در حالی بود که حسن ساسانی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در نشست خبری اسفندماه گذشته با اشاره به هدایت ۱۲ میلیون مترمکعب جریان سیلابی به سمت تالاب در آن ایام، اظهار داشت: آرزو داریم با بارش‌های فروردین ماه بتوانیم حجم آب بیشتری به سمت گاوخونی رهاسازی شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با تاکید بر اینکه آب موجود در رودخانه را کنترل کنیم و بخش عمده آن آورد میان حوضه‌ای است، اعلام کرد: در برنامه جدول منابع و مصارف که بزودی ابلاغ و سهم هر بخش مشخص خواهد شد و پیش بینی می‌شود سال آبی کنونی حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آورد رودخانه باشد آنچه که آورد میان حوضه است و آنچه که در جدول منابع و مصارف برای محیط زیست پیش بینی می‌شود، تلاش داریم تمام آن را به سمت تالاب گاوخونی هدایت کنیم.
برغم ابراز امیدواری مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان، سهم نیاز آبی تالاب گاوخونی در جدول منابع و مصارف امسال در حالی صفر شده که تمام پهنه ۴۷ هزار هکتاری گاوخونی در قلب فلات ایران خشکیده و تشنه آب بوده و این درحالی است که برای کشت تابستانه نیز تخصیص‌هایی در نظر گرفته شده است.
حقابه گاوخونی ۴۶۰ میلیون مترمکعب در سال‌های نرمال بارشی
در همین پیوند علی ارواحی متخصص زیست‌بوم‌های تالابی کشور به خبرنگار مهر می‌گوید: این شرایط بسیار دردناک است زیرا در سال آبی که یکهزار و ۵۰۰ میلیمتر بارش در سطح حوضه آبریز زایندهرود ثبت شده تنها ۶۳ میلیون مترمکعب بعنوان پایدار سازی جریان آب در رودخانه زاینده رود تعریف شده که بعید است این میزان آب در پایین دست به تالاب برسد و این در حالی است که همزمان برای مدیریت سیلاب‌ها و جریانات سیلابی نیز بطور مؤثر کار مهمی در اصفهان انجام نشده است.
وی با اشاره به اینکه حقابه گاوخونی در شرایط خشکسالی ۱۷۶ میلیون مترمکعب در سال و در سال‌های نرمال بارشی، ۴۶۰ میلیون مترمکعب است، خاطرنشان می‌کند: در نظر بگیرید وسعت ۴۷ هزار هکتاری تالاب گاوخونی برای اینکه بتواند کارکردهای اکوسیستمی و زیست محیطی خود را داشته باشد نیازمند دریافت چنین منابع آبی است اما متأسفانه شاهد هستیم مقدار آبی که امسال به رودخانه زاینده رود تخصیص داده شده شاید چیزی نزدیک به یک دهم حقابه تالاب است که بی تردید به تالاب نمی‌رسد.
متخصص زیست‌بوم‌های تالابی ادامه می‌دهد: در نظر بگیرید حتی اگر در مسیر انتقال بهره برداری غیر مجاز و غیر قانونی توسط بخشی از بهره برداران، کنترل شود مسئله دیگری چون نفوذ سطحی، زیر زمینی و تبخیر آب سطحی است که قطعاً این میزان آب هم در اختیار تالاب قرار نمی‌گیرد و همچنان شاهد تداوم مشکلات تالاب گاوخونی خواهیم بود.
تشدید فرونشست دشت‌های اصفهان با تداوم خشکی گاوخونی
ارواحی با اشاره به پیامدها و چالش‌های خشکی تالاب گاوخونی، تصریح می‌کند: از جمله مشکلات ناشی از خشکی گاوخونی که بسیار مهم است موضوع تشدید فرونشست در دشت‌های استان اصفهان است که بسیار بسیار پراهمیت و برای تضمین سلامت زیرساخت‌ها و تداوم ابنیه تاریخی ما و سلامت جوامع شهری و روستایی بسیار بسیار پر ریسک است.
وی می‌افزاید: علاوه بر تشدید فرونشست زمین، انتشار گردوغبار از بستر گاوخونی را خواهیم داشت که بدلیل انتقال پساب‌ها و زهاب‌های کشاورزی به تالاب عناصر شیمیایی در بستر تالاب انباشت می‌شود. گردوغباری که از بستر گاوخونی منتشر شود آلوده به عناصری چون کادمیوم خواهد بود که بشدت سلامت جوامع انسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
متخصص زیست بوم‌های تالابی با بیان اینکه خشکی تالاب گاوخونی به تداوم بهره برداری کشاورری آسیب می‌زند، می‌گوید: متأسفانه در صورت ادامه دار بودن این وضعیت به مروز زمان شاهد خواهیم بود که اراضی کشاورزی پتانسیل حاصلخیزی را از دست می‌دهند.
افرایش مهاجرت و حاشیه‌نشینی با تداوم خشکی گاوخونی
ارواحی خاطرنشان می‌کند: تداوم خشکی گاوخونی نرخ مهاجرت را افزایش می‌دهد و گسترش حاشیه‌نشینی در نتیجه پدیده مهاجرت است و اگر شرایط گاوخونی به همین شکل باقی بماند عملاً فرصت‌های شغلی که با گردشگری فراهم می‌شود به فرصت‌های مولد تبدیل نمی‌شوند و در نتیجه چالش‌ها بخش‌های دولتی برای ایجاد اشتغال افزایش می‌یابد.
وی می‌افزاید: باید توجه داشت که ریزگردهای گاوخونی چهار استان کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این مسئله در خود اصفهان که بسیار گردشگر پذیر است و پتانسیل گردشگری تاریخی و طبیعی بالایی دارد بسیار آسیب زا است زیرا ممکن است جذابیت استان اصفهان را برای جذب گردشگر پاین بیاورد و رونق اقتصادی گردشگری تحت تأثیر قرار گیرد.
وزارت نیرو موظف به تأمین حقابه گاوخونی است
آرزو اشرفی زاده مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور نیز با بیان اینکه متأسفانه در سال‌های اخیر هیچ آبی به تالاب گاوخونی نرسیده است، به خبرنگار مهر می‌گوید: در سال ۱۳۹۸ نیز که بارندگی‌های شدید داشتیم و بیش از ۲ هزار میلیمتر در کوهرنگ بارندگی شد، باز هم به گاوخونی آب قابل توجهی داده نشد.
وی با بیان اینکه طبق قانون سازمان محیط‌زیست مکلف به تعیین نیاز آبی تالاب‌ها و وزارت نیرو موظف به تأمین آب برای آنهاست، خاطرنشان می‌کند: با پیگیری‌هایی که انجام دادیم، نیاز آب محیط‌زیستی تالاب گاوخونی را بارها طی مکاتبات متعدد به وزارت نیرو اعلام کردیم و وزارت نیرو مکلف است که برنامه تخصیص خود را بر مبنای شرایط اقلیمی تعیین کرده و حقابه به گاوخونی تخصیص دهد.
احمد وحیدی وزیر کشور نیز در بازدیدی که ۲۸ اردیبهشت امسال از تالاب گاوخونی داشت، با بیان اینکه وزارت نیرو مسئول تأمین حقابه گاوخونی است، تاکید کرد: احیای این تالاب دارای اهمیت زیست محیطی بوده و جزو برنامه‌های دولت است که امیدواریم با راهکارهای مناسب و امکان پذیر احیای تالاب تحقق یابد.
وی بر لزوم اصلاح الگوی کشت اشاره کرد و گفت: این مهم جزو طرح‌هایی است که روی آن کار شده و آماده است و اجرای آن منابع مالی نیاز دارد که تأمین می‌شود.
به گزارش مهر، در ۲ سال اخیر رئیس جمهوری، وزیر کشور، وزیر نیرو و رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی از وضعیت تالاب بین المللی گاوخونی بازدید و بر احیای آن تاکید کردند. با وجود این وزارت نیرو همچنان تلاش دارد که نیاز آبی گاوخونی را نه از حوضه ابریز زایندهرود که از محل سیلاب‌های فصلی و احتمالی تأمین کند و در جدول منابع و مصارف یکی از پربارش‌ترین سال‌های آبی سهمی برای حقابه دار اصلی فلات مرکزی ایران در نظر نگرفته است.
این در حالی است که قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها، وزارت نیرو را به تأمین حقابه تالاب مکلف کرده و در بند ب ماده ۳۸ قانون برنامه ششم توسعه نیز بر حفاظت، احیا، مدیریت و بهره‌برداری مناسب از تالاب‌های کشور با مشارکت دستگاه‌های اجرایی و جوامع محلی به‌ویژه در ارتباط با تالاب‌های ثبت‌شده در کنوانسیون رامسر مانند گاوخونی تاکید شده که ضمن حفاظت و تثبیت، در روند بهبود قرار گیرند اما شوربختانه آنچه که در گاوخونی شاهد هستیم تبدیل یک تالاب بین المللی به بیابان است.
کد خبر 5802296منبع: مهر
کلیدواژه: تالاب گاوخونی اداره کل حفاظت از محیط زیست اصفهان علی سلاجقه وزیر کشور طرح حفاظت از تالاب های ایران کنوانسیون رامسر اصفهان وزارت نیرو شرکت آب منطقه ای اصفهان بوشهر ارتحال حضرت امام خمینی ره امام خمینی ره خطبه های نماز جمعه کرمانشاه مشهد تبریز قیام 15 خرداد سالروز رحلت امام انقلاب اسلامی ایران اردبیل امام خمینی ایلام اقلیم کردستان عراق تالاب بین المللی گاوخونی شرکت آب منطقه ای اصفهان جدول منابع و مصارف رودخانه زاینده رود میلیون مترمکعب تشدید فرونشست تالاب گاوخونی حقابه گاوخونی خشکی گاوخونی وزارت نیرو محیط زیست نیاز آبی تالاب ها سال آبی نیاز آب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۰۶۰۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(ویدیو) رویا کجاست؟
رویا از اواسط زمستان سال ۱۴۰۱ با هماهنگی دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور برای اینکه یار و همسفر امید، تک‌درنای سیبری، شود، از بلژیک بار سفر به مازندران بست و چند مدتی را کنار امید در تالاب فریدونکنار گذراند.
به گزارش ایرنا، قرار بود همزمان با پرواز امید به سمت نقاط سردسیر رویا نیز با او همراه شود و صد البته طبیعت این پرندگان که میل به مهاجرت گروهی دارند باعث شد رویا نیز با امید رخت سفر ببندد و پرواز کند.
آن ۲ روز ۱۴ اسفند ماه ۱۴۰۱ پس از ۳۴ روز اقامت به صورت مشترک، تالاب بین المللی فریدونکنار را به سمت سیبری ترک کردند، اما رویا که تمام طول عمر زندگیش را در یک مرکز محدود و محصور نگهداری در بلژیک سپری کرده بود نتوانست مسیر را ادامه دهد و در ۲۱ اسفند ماه سال ۱۴۰۱ در منطقه‌ای در عباس آباد تنکابن در مازندران فرود آمد و این بار او را به منطقه "اجاکله"در نزدیکی تالاب فریدونکنار منتقل کردند.
همین امر باعث شد تا امید این بار نیز تنها و بدون یار مسافت چند هزار کیلومتری خود را طی کند و رویا در مازندران بماند.
در همان زمان نظر کارشناسان محیط زیست کشور و مازندران بر این بود تا رویا در محلی مناسب در استان بماند تا زمستان سال بعد امید بیاید و برای این منظور گزینه‌های متعددی برای محل اقامت و نگهداری این پرنده روی میز مسوولان قرار گرفت و آن‌ها با مشورت کارشناسان مرکز نگهداری و پرورش درنا‌ها در کشور بلژیک به گزینه اجاکله رسیدند.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
نقطه‌ای در نزیکی تالاب فریدونکنار محل فرود پرندگان مهاجر زمستان گذر در مازندران محل استقرار و سکونت این پرنده انتخاب شد. البته تلاش‌ها برای میزبانی شایسته از آن تنها به انتخاب محل سکونتش خلاصه نشد و اقدامات و تجهیزاتی برای نگهداری بدون مشکل برایش انجام که حتی فراتر از استاندارد‌ها توصیف شد.
مه پاش و فواره‌های آبی از جمله تجهیزات و امکانات برای اینکه رویا قادر به تحمل هوای گرم و شرجی مازندران باشد در اجاکله مستقر شد تا این مهمان بلژیکی غم دوری از امید برایش قابل تحمل باشد.
همه این تمهیدات و تلاش‌ها برای نگهداری مناسب درنای بلژیکی انجام شد تا در فصول سرد سال امید به تالاب بیاید و این بار رویا با او رخت سفر ببند؛ اما از شانس و دست تقدیر روزگار امید زمستان پارسال به مازندران نیامد همانطور که سال ۱۳۸۸ نیز این اتفاق رخ داد؛ و این شد که ماندن رویا در مازندران باز تمدید شد و مسوولان امر را بر آن داشت تا بار دیگر تمهیدات لازم برای نگهداری پرنده بیندیشند. تصمیم گیری جدید از سوی مسوولان محیط زیست کشور و کارشناسان امر خانه جدید برایش انتخاب شد و این پرنده حدود ۲ ماه است که به " بنه کنار ازباران"منتقل شده است. مکانی که کارشناسان محیط زیست مطلوب‌تر و بهتر از اجاکله توصیف کرده اند.
رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران روز یکشنبه افزود: برای حفظ خط پروازی درنای سیبری و همسفر شدن با امید تک درنای سیبری، رویا از محل جهانی پرورش و تکثیر درنا‌ها در کشور بلژیک به مازندران منتقل شد.
کوروس ربیعی ادامه داد: این پرنده اواخر بهمن ۱۴۰۱ به تالاب فریدونکنار واقع در مازندران منتقل شد و قرار بود که با تک درنای سیبری پرواز کند و همسفرش باشد، اما این امر محقق نشد و درنای بلژیکی پس از پیمودن اندک مسیر در غرب مازندران فرود آمد.
رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران گفت: از آن زمان تا اسفند پارسال این پرنده به صورت حفاظت و کنترل شده در منطقه "اجاکله" فریدونکنار نگهداری شد و در این مدت ۲ محیط بان به صورت شیفتی شبانه روزی از آن مراقبت می‌کردند.
وی گرما و شرجی بودن هوا در تابستان را به عنوان یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها برای نگهداری این پرنده در مازندران برشمرد وافزود: از همان ابتدای ماندگاری این پرنده در استان پیش بینی‌ها و برنامه ریزی‌ها حول همین موضوع بود تا شرایط مساعد زندگی برایش فراهم شود و در این زمینه همواره محیط زیست مازندران با مشورت و نظر مرکز جهانی نگهداری درنا‌ها در ارتباط بود.
به گفته ربیعی با نظر کارشناسان امر بمنظور مطلوب سازی فضای اقامتی از اسفند پارسال این پرنده به منطقه دیگر منتقل شده است که شرایط محیطی و زیستی مناسب‌تر به نسبت مکان قبلی دارد.
وی گفت:محل سکونت جدید رویا در منطقه "بنه کنار ازباران"در تالاب فریدونکنار قرار دارد که محیطی مناسب برای زیست پرنده است.
رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران در توضیح محیط زیست جدید این پرنده گفت که محیط تالابی و آب بندانی و جزیره کوچک محل استقرار این پرنده با سازه ساخته شده از نی مناسب سازی شده است.
وی ادامه داد: این جزیره کوچک فراگرفته با آب برای درنا که زندگیش به آب وابسته است مناسب و مطلوب است همچنین سازه ساخته شده با نی به عنوان به آب وصل شده است.
ربیعی اظهار داشت: محیط آبی این جزیره امکان بدست آوردن مواد تغذیه‌ای را برای پرنده فراهم کرده و همچنین از حالت یکنواختی محیط قبلی خارج شده است.
وی گفت: رویا تا فصول سرد امسال در این مکان می‌ماند و بعد از آن در صورت فرود امید تک درنای سیبری در تالاب فریدونکنار به این محل منتقل خواهد شد.
درنای سیبری به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شود که جمعیت مرکزی آن به هند مهاجرت می‌کرد که منقرض شد، جمعیت غربی به ایران می‌آمد که الان فقط یک درنای نر با نام امید از آن باقی مانده که با تلف شدن آن این جمعیت نیز کامل منقرض می‌شود، اما جمعیت شرقی آن هنوز وجود دارد و می‌گویند که سه هزار درنا از آن همچنان به چین مهاجرت می‌کند.
"امید" تک درنای سیبری پرنده‌ای که ۱۵ سال است برای زمستان گذرانی به تنهایی از سیبری به ایران می‌آید و با این مهاجرت مسیر پروازی غربی به ایران را حفظ کرده، اما نگرانی سازمان محیط‌زیست این است که با تلف شدن این تک درنا، مسیر پروازی ایران هم از بین برود از این رو در صدد آوردن جفتی برای امید شد.
اما امید تک درنای سیبری ۱۵ سال است که تنهایی کریدور غربی را حفظ کرده است و امسال هم پنجم آبان ماه وارد ایران و تالاب فریدونکنار شد، همچنان به مسیر پروازی خود در غرب وفادار مانده و هر سال تنها برای زمستان گذرانی در تالاب فریدونکنار به زمین می‌نشیند.
واکنش دادستان رفسنجان در مورد فوت یک دانشجو